Bu yazıda çok kısıtlı bilgisayarların neler yapabildiğini, neler yapamadığını ve ne işe yarayabileceklerini bu yazıda anlatılmıştır. Çok kısıtlı bilgisayar sistemlerine örnek olarak mikrodenetleyiciler ve eski kişisel bilgisayarlar verilebilir. Bu yazıda mikrodenetleyiciler ve eski kişisel bilgisayarlar üzerinden çok kısıtlı bilgisayar sistemleri ve bazı gerçekler anlatılacaktır.
Mikrodenetleyiciler; işlemci, RAM, ROM, G/Ç elemanlarının bir arada olduğu çok kısıtlı sistmelerdir. Mikrodenetleyiciler, çoğunlukla tümdevre olarak üretilirler. Bu nedenle birden çok tümdevrenin işini bir mikrodenetleyici yapmaktadır.
Eski kişisel bilgisayarlar, günümüzde üretilen kişisel bilgisayarlardan daha kısıtlı sistemlerdir. Disket sürücüsü gibi donanımlar, eski kişisel bilgisayarlarda bulunup, günümüzde üretilen kişisel bilgisayarlarda bulunamaktadır. HDMI gibi girişler, günümüzde üretilen kişisel bilgisayarların çoğunda bulunup eski kişisel bilgisayarlarda bulunmamaktadır.
Eski kişisel bilgisayarlar bilgisayarlar çoğunlukla ya çöpe atılmaktadır ya da hurdacılara verilmektedir.
Eski kişisel bilgisayarların terkedilmesinin nedenlerinden biri, yeni yazılımların bir bölümünün çok sistem kaynağı tüketmesidir. Örnek olarak Microsoft Windows işletim sistemi, Microsoft Visual Studio, bazı Linux dağıtımları çok sistem kaynağı tüketmektedir. Bu tür yazılımlar için geçmişte 64 MB RAM yeterli gelirken şu anda 4 GB RAM bile az gelebilmektedir. Ayrıca birçok oyunda çok üst seviye sistem gereksinimleri istemektedir.
Bir başka neden olarak eski bilgisayaların donanımlarının eskimesidir. Ayrıca zamanla bozulan anakart, sabit disk gibi bileşenlerin onarımı yeni bilgisayar fiyatlarını geçebilmektedir ve disket sürücü gibi donanımlar, kullanıcılara yeterli gelememektedir.
Bir diğer neden olarak, bir çok kullanıcının yeni bilgisayar donanımları piyasaya sürülünce satın almak istemesidir, çünkü birkaç dakika daha çok beklememek için ve kullanım kolaylığı için kullanıcılar, yeni bilgisayarlara yönelmektedir. Ek olarak yeni işletim sistemleri birçok eski donanımı desteklememektedir.
Çok Kısıtlı Bilgisayarların Yapabildikleri İşler
Bu başlık altında mikrodenetleyiciler ve eski kişisel bilgisayarların yapabildikleri işlerden söz edilmiştir.
Mikrodenetleyicilerle birçok işi yapabiliriz. Bu işler LED yakma, röle aç-kapa gibi uygulamalarla sınrılı değildir. Mikrodenetleyiciler çoğunlukla gömülü uygulamalar için kullanılmaktadır. Ancak bütün mikrodenetleyiciler gömülü sistemlerde kullanılmayabilir. Günümüzdeki mikrodenetleyicilerin bazıları eski kişisel bilgisayarlar kadar başarımlı ve sistem kaynağına sahip olabilir.
Uzebox
Uzebox, Belogic Yazılım tarafından geliştirilmiştir. AVR mimarisinden bir mikrodenetleyici modeli olan ATmega644 mikrodenetleyici kullanılarak yapılan bir oyun konsoludur. ATmega644 mikrodenetleyicisi içinde program belleği olarak 64 KB flaş bellek ve 4 KB RAM bulunmaktadır. Bu oyun konsolunda bulunan mikrodenetleyici, hız aşırtma kullanılarak 28,61818 Mhz hızında çalışmaktadır. Görüntü için ek bir tümdevre bulunmaktadır. Oyunlar için bir SD kart girişi vardır. Oyunlar, SD karttan uygulama programı yükleyen bir önyükleyiciyle yüklenmektedir. SNES oyun kolları veya uyumlu oyun kolları kullanılmaktadır.
Uzebox oyun konsolunun bağlantısı aşağıda verilmiştir:
Apple ][ Emulator
Maximilian Strauch, kendi lisans tezi için geliştirmiştir. Bu bilgisayar, Apple II bilgisayarının emulasyonunu gerçekleştirmektedir. Bu bilgisayarda ATmega1284 mikrodenetleyicisi kullanılmıştır. Bu mikrodenetleyicide 128 KB RAM ve 64 KB program belleği bulunmaktadır. Bu projede, bu mikrodenetleyici 20 MHz hızında çalıştırılmıştır. Bundan dolayı emulasyonu yapılan sistem için yeterli derecede başarım ve sistem kaynağı elde edilmiştir. Ayrıca klavye için ATmega8P mikrodenetleyicisi de kullanılmıştır.
Apple ][ Emulator’ün bağlantısı aşağıda verilmiştir.
http://maxstrauch.github.io/projects/bsc-thesis/index.html
Jan Ostman’ın IBM PC-XT Emulatörü
Bu bilgisayar, Jan Ostman tarafından geliştirilmiştir ve IBM PC-XT bilgisayar modeliyle yazılımsal olarak uyumludur. ESP8266 mikrodenetleyicisi kullanılmıştır. Bu mikrodenetleyici, 32 bittir ve 1 MB flaş belleğe sahiptir. Disket sürücü ve hard disk sürücüsü için SD kart kullanılmaktadır.
Jan Ostman’ın IBM PC-XT Emulatörü’nün bağlantısı aşağıda verilmiştir:
https://www.hackster.io/janost/ibm-pc-xt-emulator-on-an-esp8266-42abcc
Eski kişisel bilgisayarlar hakkında; eskiden bu bilgisayarlarda ofis uygulamaları, çevrimiçi hizmetlere bağlanma, oyunlar oynama, yazılım geliştirme gibi işleri yapılmaktaydı. Günümüzde bile eski bilgisayarların kullanıldığı yerler vardır.
Eskiden MS-DOS 5.0, Microsoft Windows 3.1, Microsoft Windows 95 gibi işletim sistemlerinde iş görülemekteydi. QuickBASIC 4.5, Microsoft Visual Studio 4.0, Borland Turbo C gibi ortamlarda profesyonel yazılım geliştirme işi yapılmaktaydı. Bu yazılımlar için Intel 80486 DX işlemci ve 16 MB RAM yeterli gelmektedir. Ek olarak bu yazılımların, günümüzdeki yazılımlardan kullanıcı deneyimi açısından çok farkı olmamaktadır.
Günümüzde bazı yeni yazılımlar bile çok kısıtlı sistemlerde de çalışabilmekte olsa da yeni yazılımların birçoğu çok yüksek başarım ve sistem kaynağı istemektedir.
Gerçek profesyonel bilgisayar kullanıcıları, kullanıcı deneyimini pek önemsememektedir. Bu kullanıcılar, “komut satırı”, “kara ekran”, “metin ekran” gibi kavramlardan uzak durmamaktadırlar. Ayrıca bu kullanıcılar eski donanımları ve eski yazılımları kullanan insanlarla alay etmemektedirler.
Çok kısıtlı sistemleri kullanmak daha az maliyetli olmaktadır. Ayrıca çoğu zaman ısınma sorunu gibi sorunlar olmaz.
Çok Kısıtlı Bilgisayarların Yapamayacağı İşler
Çok kısıtlı bilgisayar sistemlerinin bazılarında bir işletim sistemi bile çalışamayabilir. Bu sistemlerde sayısal görüntü işleme, derin öğrenme gibi uygulamalar yapılamamakta ya da çok zor yapılmaktadır. Bu nedenle çok kısıtlı bilgisayarlar her türlü işi yapamamaktadır. Ayrıca, eski tür donanımlar bazı uygulamalar için yeterli gelmeyebilir. Ek olarak çok kısıtlı bilgisayar sistemlerinde çoklu görev yaptırmak daha kısıtlı olmaktadır.
Sonuçlar
Bu yazıda, çok kısıtlı bilgisayar sistemleri kullanarak neler yapılabildiğini ve neler yapılamadığı anlatılmıştır. Mikrdodenetleyiciler açısından bakıldığında yapılan bazı uygulamalar verilmiştir. Eski kişisel bilgisayarlarda geçmişte birçok iş yapılabiliyor olduğu anlatılmıştır. Ek olarak çok kısıtlı bilgisayar sistemlerinin neler yapamadığını anlatılmıştır.
Bundan dolayı çok kısıtlı sistemlerden kaçınmamalı, eski bilgisayarlar ziyan edilmemeli, hiç gereği yokken yenisini alıp israf edilmemeli ve eski kişisel bilgisayarları kullananlara alay edilmemelidir.
Notlar
Linux markası, Linux Firması’nın kayıtlı ticari markasıdır.
Microsoft Visual Studio markası, Microsoft Firması’nın kayıtlı ticari markasıdır
Microsoft Windows markası, Microsoft Firması’nın kayıtlı ticari markasıdır.
Uzebox markası, Belogic Yazılım’ın kayıtlı ticari markasıdır.